Banteay Chhmar
| Regio: | Noord Cambodja |
| Provincie: | Banteay Meanchey |
Banteay Chhmar betekent “mini fort” en is een gemeente in het noordwesten van Cambodja en ligt 65 kilometer ten noorden van de stad Sisophon en ongeveer 20 kilometer ten oosten van de Thaise grens. De gemeente Banteay Chhmar bevat 14 dorpen, maar het staat vooral bekend om de enorme tempel en het reservoir.
De tempel van Banteay Chhmar is een uniek complex uit de Angkoriaanse periode (802-1432) met een bijzondere baray– en watercontrolesysteem (kunstmatig aangelegd waterplaats). Het weerspiegelt uitmuntende aspecten van architectuur, techniek, kunst, bekwaam vakmanschap, stenen bouwen, irrigatie, bestuur en theologie, landschap, menselijke nederzettingen, en landgebruik. In de gouden eeuw was water van vitaal belang voor het voortbestaan van de Angkor-beschaving, en in Banteay Chhmar fungeerde de Dangrek-berg op unieke wijze als reservoirs.
Het was strategisch gelegen langs het netwerk van koninklijke wegen die leidden naar de verste noordwestelijke uithoeken van het gebied dat werd geregeerd door Jayavarman VII (regeerde ca. 1122-1218) tijdens het Angkoriaanse rijk. Uit recent onderzoek blijkt dat de locatie vanaf de prehistorie tot nu voortdurend bewoond was.
De Banteay Chhmar tempel
De Banteay Chhmar-tempel is een groot complex, met de hoofdtempel, gebouwd van grijze zandsteen, van 770 x 690 meter. Het centrale complex van galerijen met zuilen, met een afmeting van ongeveer 250 x 200 meter, omsloot vijf onderling verbonden heiligdommen, uitgelijnd langs een oost-west-as. Het gebied omvatte zes kunstmatige vijvers of poelen, twee bouwwerken die bekend staan als ‘bibliotheken’ en twee verhoogde terrasplatforms. Het centrale gedeelte van de tempel is omgeven door een uitgestrekte gracht van 63 meter breed. Het gebied buiten de gracht omvat acht monumenten die mogelijk ziekenhuis- of kloostergebouwen zijn geweest.
Net als Angkor Thom werd de tempel van Banteay Chhmar gebouwd tijdens het bewind van Jayavarman VII aan het einde van de 12e of het begin van de 13e eeuw. De Banteay Chhmar-tempel werd ingewijd ter nagedachtenis aan kroonprins Srindrakumararajaputra (Srindrakumara), zoon of beschermeling van Jayavarman VII, en aan vier van de wapenmakkers van de prins die zijn leven hadden gered in de strijd tegen de Cham. In een van de heiligdommen van de tempel stond ooit een afbeelding van deze kroonprins.
De prachtig weergegeven reliëfsnijwerken van Banteay Chhmar tonen scènes van strijd op land en water tussen de Khmer en Cham, voorbereidingen voor oorlog, processies en koninklijke audiënties.
Banteay Chhmar was een van de meest uitgebreide architectonische ondernemingen die Jayavarman VII in de laatste jaren van zijn leiderschap in een politiek gevoelige regio bouwde. Aan de architectuur zie je dat er haast was bij de bouw, net als zijn andere tempels, waardoor het lijkt alsof ze niet af zijn. De afbeeldingen van de individuele goden zijn in veel gevallen uniek voor Banteay Chhmar.
Uit de overgebleven inscripties blijkt duidelijk dat de tempel bedoeld was als een belangrijke vorm van het boeddhisme waarin zowel het boeddhisme als het hindoeïsme geloof werd geëerd.
Banteay Chhmar tegenwoordig
Banteay Chhmar is jarenlang verloren gegaan in de jungle en er zijn maar heel weinig grote restauratieprocedures op de site toegepast. De meeste ruïnes zijn nog steeds intact.
Sinds 2005 heeft het Cambodjaanse Ministerie van Cultuur en Schone Kunsten archeologisch onderzoek gedaan en opdracht gegeven tot het opruimen, conserveren en restaureren van de Banteay Chhmar-tempel. Dit wordt gefinancierd door de overheid en lokale donaties. 95 % van de hoofdtempel is ingestort (inclusief de heiligdommen, galerijen en muren). Bovendien waren velen delen geplunderd en zelfs vernietigd. Sommige van deze stenen artefacten zijn tijdens restauratiewerkzaamheden in hun oorspronkelijke positie teruggebracht. Veel reliëfsnijwerk op de muren van de galerijen ligt nog steeds begraven onder de ingestorte stenen materialen en er zijn maar heel weinig items van het geroofde beeldhouwwerk teruggekeerd.
Banteay Chhmar kan worden vergeleken met werelderfgoedlocaties, maar staat op dit moment nog op de voorlopige lijst van het koninkrijk Cambodja. Vergelijkbare sites die momenteel op de Werelderfgoedlijst staan en die een vergelijkbare ontwikkelingsperiode bestrijken, zijn Vat Phou, My Son Sanctuary, het Prambanan-tempelcomplex en de complexen van Beikthano-Myo, Halin, Sri Ksetra in Myanmar. Banteay Chhmar is een belangrijk voorbeeld van de ontwikkeling van het agrarische, stedelijke landschap met lage dichtheid, waarvan wordt aangenomen dat het adequate agrarische elementen mist voor duurzaamheid op de lange termijn. Dit patroon van stedelijke complexen is op drie locaties geïdentificeerd: Zuidoost-Azië (het Cambodjaanse Khmer-rijk) en Sri Lanka.
Dorpen Banteay Chhmar
De regio Banteay Chhmar kent 14 dorpen. In sommige opzichten is Banteay Chhmar na 800 jaar nog steeds hetzelfde. De meeste mensen voorzien nog steeds in hun levensonderhoud door landbouw, visserij en handwerk. Naarmate de infrastructuur in het gebied verbetert, zullen hopelijk meer mensen verbeteringen in hun leven zien. Het CBT, het community Based tourism, maakt deel uit van dit verbeter- en ontwikkelingsproces. Toerisme is een uitstekende, duurzame manier met weinig impact op de lange termijn om het levensonderhoud van de gemeenschap te verbeteren. Ze helpen de lokale inwoners het culturele erfgoed en het milieu te beschermen, en om inkomsten te genereren uit het toerisme door middel van toeristische activiteiten, gastgezinnen, gidsen, koks en andere activiteiten.
Dit zijn de 14 dorpen van Banteay Chhmar:
- Kouk Samraong
- Koet
- Kbal Tonsaong
- Banteay Chhmar Cheung
- Bangtey Chmar Khang Lech
- Kbal Krabei
- Banteay Chhmar Tboung
- Trapeim Thlok
- Thma Daekkeh
- Thlok
- Kouk Samraong Lech
- Srah Chrey
- Prey Changha
- Prasat Tbeng
- Dang Rek
Banteay Chhmar is een site van enorm historisch belang. Er is momenteel geen site op de Werelderfgoedlijst, voorlopige lijst of tot nu toe geïdentificeerd die de unieke combinatie vertoont van een religieus gebouwencomplex en kunst uit deze periode, vergezeld van een omvangrijk stedelijk complex met de hydraulische en agrarische kenmerken, het is wel allemaal te vinden in Banteay Chhmar.